Fiscale controle zonder verplaatsing
Een fiscale controle betekent in eerste instantie dat de belastingadministratie naar de belastingplichtige moet gaan om daar de boeken te raadplegen. De fiscus heeft weliswaar het recht om kopies te maken, maar de fiscus moet naar u toe komen. Een nieuwe wet laat nu ook controles toe zonder dat de fiscus zich moet verplaatsen.
Kleine bepaling, grote impact
Een wet van midden 2021 voegt een nieuw lid toe aan artikel 315bis van het
Wetboek van de Inkomstenbelastingen 1992: Onverminderd het recht van de
belastingplichtige om mondelinge inlichtingen te vragen of te geven, heeft de
voorlegging van boeken en bescheiden bedoeld in artikel 315 eerste lid, voor de
natuurlijke personen en rechtspersonen bedoeld in het eerste lid, eveneens
betrekking op de terbeschikkingstelling van die boeken en bescheiden via een
beveiligd elektronisch platform van de FOD Financiën. Dat lid dat trouwens
ook in de btw-wetgeving werd ingevoerd vormt de basis voor de controle van de
boeken vanop afstand.
Tot nu gebeurde de voorlegging van de boeken, facturen, bescheiden, dossiers en
gegevens noodzakelijk om het bedrag van de belastbare inkomsten te bepalen (of
om de btw-heffing te verzekeren) altijd zonder dat de belastingplichtige zich
moest verplaatsen. Het was dus de fiscus die de (meeste) mensen en middelen
moest vrijmaken om de controle in de lokalen van de belastingplichtige te doen.
De belastingplichtige moest van zijn kant ook middelen en mensen inzetten om de
vragen van de fiscale ambtenaar te beantwoorden en om de documenten voor te
leggen.
Dat kan beter, dacht de belastingadministratie
en daar gaat deze kleine
bepaling over.
Platform
De bedoeling is dat de belastingplichtige de betrokken boeken en bescheiden op
een platform plaatst, waartoe ook de fiscus toegang heeft. Immers, heel wat
belastingplichtigen houden hun boekhouding digitaal bij, of laten die digitaal
bijhouden via hun accountant. Die digitale informatie kan dus eenvoudig
toegankelijk gemaakt worden voor de fiscus.
Hóe dat concreet moet gebeuren, is nog niet bepaald. Mogelijkerwijze zal de
informatie toch eerst nog moeten omgezet worden in een leesbaar formaat voor de
fiscus.
De platform-verplichting heeft trouwens niet alleen betrekking op de
boekhouding. Ook alle andere documenten en bescheiden moet u dan digitaal ter
beschikking stellen via het platform.
Wat als u geen digitale boekhouding heeft?
Zelfstandige ondernemers die hun boekhouding en andere bescheiden op papier
bijhouden, moeten zich geen zorgen maken. Houdt u uw boeken, stukken en
bescheiden niet elektronisch bij, dan geldt de verplichting gewoon niet. In dat
geval zal de controleur nog altijd effectief ter plaatse moeten komen of zal hij
u aanschrijven met het verzoek om bepaalde documenten over te maken.
Vennootschappen hebben geen keuze. Zij moeten hun boekhouding sowieso al
digitaal bijhouden. In het eerder onwaarschijnlijke geval dat een vennootschap
geen internetverbinding zou hebben, kan zij opdracht geven aan een accountant om
de documenten voor haar op het platform te zetten.
Voor uw gemak
Tijdens de voorbereiding van deze wet benadrukte de minister meerdere keren de
voordelen van deze maatregel voor de belastingplichtinge: de belastingplichtige
moet geen tijd meer vrijmaken om de controleur binnen te laten en om diens
vragen te beantwoorden. Bovendien is de administratieve last minimaal: u kan de
informatie met één simpele muisklik op het platform plaatsen.
Maar het hoeft niet uitgelegd te worden dat de voordelen voor de
belastingadministratie wellicht groter zijn. De ambtenaren kunnen voortaan
controles uitvoeren vanuit hun bureaustoel, ongeacht waar die staat.
Een
ander voordeel is dat de belastingadministratie de verworven informatie veel
gemakkelijker zal kunnen gebruiken voor datamining. Daarbij gaat de computer in
de enorme hoeveelheden informatie waarover de belastingadministratie dan
beschikt op zoek naar patronen die kunnen wijzen op frauduleuze verrichtingen.
De minister beloofde in het parlement wel dat zijn administratie niet zou gaan
vissen, maar de vraag is toch of de fiscus al die bergen informatie ongebruikt
zal laten liggen.
Hopelijk heeft de belastingadministratie goede contacten
met de Nederlandse collegas. Daar was datamining de oorzaak van de zogenaamde
toeslagen-affaire.
Corona heeft de digitalisering in de hand gewerkt, maar we moeten toch kritisch
blijven ten aanzien van wat de computer allemaal voor ons kan doen.