Het ABC van de loonbonus

Het systeem van de loonbonus of de toekenning van niet-recurrente resultaatsgebonden voordelen bestaat al sinds 2008. De inhoud van het systeem is uitgewerkt in de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 90 van de Nationale Arbeidsraad. Dankzij de gunstige sociaal- en fiscaalrechtelijke behandeling is het systeem een succes. Via besluiten wordt het systeem op gepaste tijden verder uitgevoerd. Het laatst verschenen besluit hieromtrent duidt de bevoegde ambtenaar aan die instaat voor de controle van de toetredingsakten.

Niet-recurrente resultaatsgebonden voordelen

Sinds 1 januari 2008 kunnen werkgevers niet-recurrente resultaatsgebonden voordelen (loonbonussen) toekennen.
Niet-recurrente resultaatsgebonden voordelen zijn voordelen gebonden aan de collectieve resultaten van de onderneming, een groep van ondernemingen of van een welomschreven groep van werknemers, op basis van objectieve criteria.
De voordelen hangen af van de verwezenlijking van duidelijk aflijnbare, transparante, definieerbare (meetbare) en verifieerbare doelstellingen. Die doelstellingen zijn kennelijk onzeker bij de invoering van het bonusplan.

Onderneming met of zonder vakbond

Op het niveau van de onderneming kunnen loonbonussen worden ingevoerd via een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) of in een onderneming zonder syndicale afvaardiging, naar keuze van de werkgever, via een cao of via een toetredingsakte.

Als u opteert voor een toetredingsakte, valt de te volgen procedure uiteen in twee fasen: de opmaakprocedure en de goedkeuringsprocedure.

In de opmaakfase overhandigt u aan elke betrokken werknemer een ontwerp van toetredingsakte met het toekenningsplan. De betrokken werknemers kunnen vervolgens gedurende 15 dagen hun opmerkingen kwijt in een opmerkingenregister.
Als er opmerkingen zijn, probeert de ambtenaar van de Algemene Directie Toezicht op de Sociale Wetten de uiteenlopende standpunten te verzoenen. Lukt dit niet, dan stuurt hij een proces-verbaal van niet-verzoening naar de voorzitter van het bevoegde paritair comité. Het paritair comité doet een laatste verzoeningspoging op zijn eerstvolgende vergadering. Als er geen verzoening kan worden bereikt, maakt de ambtenaar de zaak aanhangig bij de Nationale Arbeidsraad die een paritair comité zal aanduiden dat zich over het geschil zal uitspreken.

Tijdens de goedkeuringsfase legt u de toetredingsakte en het toekenningsplan neer bij de griffie. De werknemers worden op de hoogte gebracht van die neerlegging via aanplakking van een bericht. De griffie geeft de toetredingsakte met het toekenningsplan door aan het bevoegde paritair comité met het oog op een vorm- en marginale controle.

Controle

De vormcontrole heeft uitsluitend betrekking op de verplichte vermeldingen opgelegd door cao nr. 90. Bij de marginale controle wordt gekeken of de anti-discriminatiewetgeving niet wordt geschonden en de doelstellingen een onzeker karakter hebben. Het toekennen van een loonbonus voor resultaten die al werden behaald op het moment dat het bonusplan wordt ingevoerd, is immers niet toegelaten. Zo wordt vermeden dat loon als een loonbonus wordt vermomd.

Stel dat het paritair comité niet beslist of bij gebrek aan beslissing van het paritair comité binnen de twee maanden na de overdracht van de toetredingsakte, dan voert de bevoegde ambtenaar de vormcontrole en de marginale controle uit.
Die bevoegde ambtenaar is eind mei ll. aangeduid. Het gaat om de directeur-generaal van de Algemene Directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen van de FOD Werkgelegenheid. Bij verhindering (of bij vacante betrekking), wordt hij vervangen door de adviseur-generaal van de Afdeling van het sectoraal overleg van dezelfde directie. Of (in cascade) door een adviseur van die afdeling.

Bij de betaling van het voordeel moet u aan iedere betrokken werknemer individueel een informatieblad overhandigen.

Bijzondere sociaalrechtelijke en fiscale behandeling

Loonbonussen genieten van een gunstige behandeling op sociaal en fiscaal vlak op voorwaarde dat een maximumbedrag per kalenderjaar en per werknemer niet wordt overschreden.

Sociaal grensbedrag voor 2017
Voor de RSZ (sociale zekerheid) zijn de bonussen sinds 1 januari 2017 tot 3.255 euro enkel onderworpen aan een bijzondere sociale zekerheidsbijdrage van 33% (ten laste van de werkgever) en een solidariteitsbijdrage van 13,07% (ten laste van de werknemer).
De sociale bijdrage van 33% en het volledige bedrag van de bonus zijn fiscaal aftrekbaar (voor de werkgever).
 
Fiscaal grensbedrag voor 2017
Voor de fiscus (inkomstenbelasting) bedraagt het geïndexeerde grensbedrag 2.830 euro voor de voordelen betaald of toegekend sinds 1 januari 2017.