Nieuwe regels voor toegang tot de beroepen van accountant en belastingconsulent

Vooraleer u de officiële titel van accountant en/of belastingconsulent mag dragen, moet u bij het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten (IAB) een stage doorlopen. Om te kunnen deelnemen aan het toelatingsexamen tot die stage moet een kandidaat-stagiair onder meer over het juiste diploma beschikken. Die diplomavereisten voor de kandidaat-accountants en de kandidaat-belastingconsulenten zijn herzien. Daarnaast is er ook nieuws over de jaarlijkse bijdragen die accountants en belastingconsulenten storten aan het IAB om erkend te worden en te blijven.

Titel accountant en belastingconsulent

Het beroep en het dragen van de titel 'accountant' is geregeld bij Wet van 22 april 1999 betreffende de boekhoudkundige en fiscale beroepen. Ook het houden van de titel 'belastingconsulent' wordt wettelijk gereglementeerd.
De accountant verleent advies op fiscaal, juridisch en financieel vlak. De belastingconsulent verstrekt advies over  alle fiscale materies, staat de belastingplichtigen bij in de vervulling van zijn fiscale verplichtingen en vertegenwoordigt de belastingplichtigen.
Zowel accountants als belastingconsulenten kunnen hun werkzaamheden uitvoeren ofwel in ondergeschikt verband, ofwel in de hoedanigheid van beoefenaars van een vrij beroep. In het eerste geval worden ze op het tableau van de leden als intern lid ingeschreven. In het tweede geval zijn ze externe leden van het Instituut. Ze mogen de titel dragen vanaf de dag dat het lid wordt ingeschreven op het tableau van de leden van het Instituut. De externe leden worden op het tableau van de externe accountants of van de externe belastingconsulenten ingeschreven op de dag dat ze voor de rechtbank van koophandel de eed afleggen.

Nieuwe toelatingsvoorwaarden 

Wie de officiële titel van accountant en/of belastingconsulent wil verkrijgen, moet eerst met succes een stage van drie jaar bij het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten (IAB) doorlopen. De stagiair moet minstens 1.000 uur per jaar aan zijn stage wijden.
Gezien zijn wettelijk takenpakket (accountancy, controle en fiscaliteit), zal de kandidaat-accountant een aantal accountancy en controle-gerichte examens afleggen (zoals analyse van de jaarrekeningen, geconsolideerde jaarrekeningen, interne controle), materies die ook belangrijk zijn gedurende hun stage.
Een kandidaat-stagiair moet onder meer over het juiste diploma beschikken om in aanmerking te komen voor het toelatingsexamen tot de stage. Diploma's vanaf 1 juli 2015 moeten erkend zijn door de Franse, Vlaamse en Duitstalige Gemeenschap. De herziene diplomavereisten houden ook rekening met Europese evoluties in het kader van de Bologna-akkoorden (European Credits Transfer System of ECTS) en met de omzetting hiervan in Belgisch recht.

Voor het behalen van de officiële titel van accountant en/of belastingconsulent komen zo vanaf 1 juli 2015 zes types van diploma's in aanmerking:

een masterdiploma en een diploma van 'Bachelor in de boekhouding' erkend door de Franse Gemeenschap;

een masterdiploma; een bachelordiploma in bedrijfsmanagement afstudeerrichting 'accountancy-fiscaliteit'; en een diploma van gegradueerde van het hoger beroepsonderwijs, studiegebied 'handelswetenschappen en bedrijfskunde', opleidingen 'Boekhouden' of 'Fiscale Wetenschappen' erkend door de Vlaamse Gemeenschap;

een diploma bachelor in de financiële en bestuurswetenschappen afdeling 'boekhouding' erkend door de Duitstalige Gemeenschap;

een ander Belgisch bachelordiploma van economisch of juridisch type aangevuld met een aanvullende opleiding met ECTS-punten;

de Belgische diploma's die toegang tot het toelatingsexamen tot de stage van accountant of belastingconsulent gaven en die uitgereikt worden vóór 1 juli 2015;

in het buitenland uitgereikte diploma's mits voorafgaande erkenning van hun gelijkwaardigheid.

Voor de erkende instellingen die diploma's uitreiken die nog niet erkend zijn door de Franse, Vlaamse of Duitstalige Gemeenschap is er een overgangsperiode vanaf 1 juli 2015 tot en met het academiejaar 2016-2017.

Aftrekbaarheid ledenbijdrage IAB

Om als boekhouder of als boekhouder-fiscalist erkend te worden en te blijven, moet een bijdrage worden betaald. De Nationale Raad van het Beroepsinstituut bepaalt jaarlijks het bedrag van die bijdrage. De bijdrage voor de individuele (interne) leden wordt hen in persoonlijke naam aangerekend. In veel gevallen wordt die door de werkgever - al dan niet het accountants- en/of belastingconsulentenkantoor - terugbetaald. De vraag rijst of de persoonlijke bijdragen van de interne leden, betaald door de werkgever, kunnen worden afgetrokken als beroepskosten?

Artikel 49 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (WIB 92) bepaalt: "Als beroepskosten zijn aftrekbaar de kosten die de belastingplichtige in het belastbaar tijdperk heeft gedaan of gedragen om de belastbare inkomsten te verkrijgen of te behouden en waarvan hij de echtheid en het bedrag verantwoordt door middel van bewijsstukken of, ingeval zulks niet mogelijk is, door alle andere door het gemeen recht toegelaten bewijsmiddelen, met uitzondering van de eed. Als in het belastbare tijdperk gedaan of gedragen worden beschouwd, de kosten die in dat tijdperk werkelijk zijn betaald of gedragen of het karakter van zekere en vaststaande schulden of verliezen hebben verkregen en als zodanig zijn geboekt".

De administratie bevestigt dat de jaarlijkse bijdragen die aan het IAB worden gestort door accountants en belastingconsulenten, aftrekbare beroepskosten zijn. Die regel geldt zowel voor bezoldigde als voor zelfstandige accountants en belastingconsulenten. Als de werkgever tussenkomt in de ledenbijdrage, aanvaardt de administratie, bij wijze van administratieve tolerantie, dat de vergoeding kan worden beschouwd als een terugbetaling van uitgaven aan de werkgever, voor zover wel is aangetoond dat deze vergoeding daadwerkelijk aan dergelijke kosten werd besteed.