Goederen aan uw kinderen schenken, maar toch controle behouden? Het kan met de juiste planning

Op een gegeven moment wil u graag een deel van uw vermogen aan de volgende generatie doorgeven. Liefst via een schenking onder levenden. Zo kan u nog zien hoe uw kinderen of kleinkinderen er van genieten, of hoe ze de zaak die u opgebouwd heeft verder uitbreiden. Tegelijkertijd is het interessant om toch zelf ook wat controle te behouden. Dat kan. Zo kan u het beheer van het vermogen geleidelijk overdragen. Wij leggen uit hoe u te werk moet gaan.

Eerst doet u een schenking

Een schenking moet u doen bij authentieke akte. Daarvoor moet u dus naar de notaris. Voordeel is dat een dergelijke akte een 'vaste datum' heeft. Nadeel is dat iedere notariële akte geregistreerd moet worden. En dat betekent dan weer: registratierechten betalen.

Het tarief dat u betaalt op de schenking hangt af van het gewest waarin u woont:

In Vlaanderen en Brussel: schenking van roerende goederen 3 % (in rechte lijn, tussen echtgenoten en samenwonenden) of 7 % (andere personen).

In het Waals Gewest 3,3 % (rechte lijn, echtgenoten en wettelijks samenwonenden), 5,5 % (tussen broers en zussen, tussen ooms/tantes en neven/nichten) of 7,7 % (andere personen).

Wist u trouwens dat ...

... u ook kan kiezen voor een handgift of bankgift. Een handgift gebeurt door de loutere materiële overhandiging van het goed door de schenker aan de begiftigde. Een bankgift gebeurt via een overschrijving naar de bank- of effectenrekening van de ontvanger. Voordeel hiervan is dat er op het moment van de schenking geen registratierechten moeten worden betaald. Nadeel is dat u niet onmiddellijk zeker bent: als de schenker binnen de drie jaar na de handgift/bankgift overlijdt, moet u alsnog belastingen betalen. De fiscus gaat er dan vanuit dat de geschonken goederen deel uitmaken van de nalatenschap, zodat u er successierechten op betaalt.  

Voeg modaliteiten bij de schenking

U kan voorwaarden verbinden aan de schenking:

u kan bijvoorbeeld kiezen voor een schenking onder de ontbindende voorwaarde van vooroverlijden van de begiftigde: als de begiftigde dan voor u overlijdt, wordt de schenking geannuleerd. Het is alsof die nooit heeft plaats gevonden. De geschonken goederen komen (terug) in uw eigen vermogen terecht; 

u kan zelf het vruchtgebruik behouden. Zo behoudt u het recht op de 'vruchten' die de goederen voortbrengen. Wanneer u overlijdt, wordt de begiftigde, die blote eigenaar is, automatisch volle eigenaar;

u kan een 'vervreemdingsverbod' in de schenkingsakte opnemen. Zo'n clausule zorgt ervoor dat uw kinderen (de 'begiftigden') de goederen die ze gekregen hebben tijdens uw leven niet mogen verkopen. Het verbod moet wel in de tijd beperkt zijn: u mag hen dus niet verbieden het goed ooit te verkopen. Bovendien moet u er een goede reden voor hebben: bv. u wil de continuïteit van het geschonken vermogen beschermen.

Certificeer uw effecten

Als u een eigen vennootschap heeft, is de certificering van uw aandelen/effecten een interessante piste. Hoe werkt dat? U brengt de aandelen van uw familiale vennootschap in een Belgische private stichting of een Nederlandse stichting administratiekantoor in. De stichting/het administratiekantoor geeft u in ruil daarvoor certificaten. U bent als certificaathouder de economische eigenaar van de onderliggende aandelen en krijgt er dus de dividenden van. De stichting of het administratiekantoor wordt dan de juridische eigenaar en krijgt het stemrecht.

Wist u trouwens dat ...

... u hierdoor de economische en juridische eigendom van de effecten uit elkaar haalt en aan twee verschillende personen kan toevertrouwen. Deze techniek is ideaal om uw bedrijf aan de volgende generatie door te geven. U schenkt de certificaten aan uw opvolgers die nu al economisch eigenaar worden en van de dividenden kunnen genieten. Tegelijkertijd blijft u zelf bestuurder van de stichting/administratiekantoor, waardoor u via uw stemrecht controle kan houden over het beleid van de familiale vennootschap.

Richt een burgerlijke maatschap op

Een andere mogelijkheid is het oprichten van een burgerlijke maatschap. Het grote voordeel is dat deze vennootschapsvorm zeer 'soepel' is, zodat u de precieze invulling grotendeels aan uw eigen behoeften kan aanpassen. Bovendien komen er niet al te veel formaliteiten aan te pas, bv. u hoeft niet langs de notaris te gaan.

Zoals elke vennootschap heeft een maatschap 'aandelen', hier deelbewijzen genoemd. Vervolgens kan u dan de blote eigendom van de deelbewijzen aan uw opvolgers schenken en zelf het vruchtgebruik behouden. Als alternatief kan u uw roerende goederen eerst in blote eigendom aan uw opvolgers schenken en daarna samen een burgerlijke maatschap oprichten. U brengt dan zelf het vruchtgebruik van de roerende goederen in en ontvangt deelbewijzen in vruchtgebruik. Uw kinderen brengen hun blote eigendom in en krijgen de blote eigendom van de deelbewijzen.

Wist u trouwens dat ...

... u de controle over de maatschap (en uw vermogen) kan behouden door in de statuten op te nemen dat het stemrecht  op de algemene vergadering toekomt aan de vruchtgebruiker, of door de vruchtgebruiker als  'statutaire zaakvoerder',  met een ruime bevoegdheid aan te duiden.