Aangifte van een nalatenschap: welk gewest is bevoegd?

Het successierecht of zoals sinds kort de erfbelasting genoemd, is een belasting op erfenissen. Sinds begin dit jaar zijn de gewesten zelf bevoegd voor de inning van de successierechten. Waar u als erfgenaam successierechten moet betalen, wordt door de laatste fiscale woonplaats van de overledene bepaald.

Fiscale woonplaats voor successierechten of erfbelasting

Als erfgenaam bent u verplicht om bij een overlijden aangifte te doen van wat de overledene nalaat, ook als hij/zij niets nalaat.
Als de overledene rijksinwoner van België is (d.w.z. werkelijke woonplaats is een Belgische gemeente), moeten alle nagelaten goederen worden aangegeven en worden die goederen met successierechten/erfbelasting belast.
Als de overledene geen rijksinwoner van België is, moet er enkel aangifte van eventuele onroerende goederen in België worden gedaan. De ligging van die goederen en het kadastraal inkomen zal dan bepalen waar de aangifte moet gebeuren. Zitten er meerdere onroerende goederen in de nalatenschap, dan is het kantoor van het ambtsgebied waar het onroerend goed met het grootste kadastraal inkomen ligt, bevoegd. Die onroerende goederen worden dan met het recht van overgang bij overlijden belast.

Een belangrijk begrip bij erfeniskwesties is de fiscale woonplaats van de overledene.  De fiscale woonplaats is de gemeente waar de burger zijn belastingen aangeeft. De laatste fiscale woonplaats bepaalt of Vlaamse, Brusselse of Waalse successierechten van toepassing zijn.
Als de laatste fiscale woonplaats van de overledene in het Vlaams Gewest ligt, zijn de Vlaamse successierechten van toepassing.
Als de overleden rijksinwoner zijn laatste fiscale woonplaats in Brussel of Wallonië had, dan zijn de Brusselse of Waalse successierechten van toepassing.
Als de overledene tijdens zijn laatste vijf levensjaren op meer dan één plaats in België heeft gewoond, dan telt het gewest waar de overledene het langst woonde in die vijf jaar.

Aangifteprocedure van de nalatenschap

De fiscale woonplaats bepaalt dus bij welke belastingdienst u aangifte moet doen.
Voor het Vlaams Gewest is dit sinds 1 januari 2015 de Vlaamse Belastingdienst (Erfbelasting, Vaartstraat 16 te 9300 Aalst) en niet meer de verschillende regionale kantoren. Het aangifteformulier kan u terugvinden op het belastingportaal van Vlaanderen (http://belastingen.vlaanderen.be).
Als de overledene zijn laatste fiscale woonplaats in Brussel of Wallonië had of daar de laatste vijf jaar het langst was gevestigd, moet de aangifte van de nalatenschap worden ingediend bij het bevoegde registratiekantoor. Het aangifteformulier is terug te vinden op www.myminfin.be of in elk registratiekantoor.

U moet de aangifte van de nalatenschap doen binnen een termijn van vier maanden bij een overlijden in België of vijf maanden bij een overlijden in een land van de Europese Economische Ruimte (EER = de 28 lidstaten van de Europese Unie, IJsland, Liechtenstein en Noorwegen) of zes maanden als het overlijden plaatsheeft buiten de EER.
Alleen in geval van ernstige moeilijkheden en zolang de indieningstermijn niet is verstreken, kunnen de erfgenamen een verlenging van de aangiftetermijn aanvragen.
De sanctie bij een niet-tijdige aangifte is een verhoging van de belasting (Vlaams Gewest) of een boete van 25 euro per maand vertraging en per erfgenaam die in gebreke blijft (Waals en Brussels Hoofdstedelijk Gewest).

Tijdstip betaling successierechten of erfbelasting

Na het indienen van de aangifte van nalatenschap ontvangt u een aanslagbiljet (Vlaams Gewest) of een betalingsbericht (Waals Gewest en Brussels Gewest).
De erfbelasting in het Vlaams Gewest moet binnen de twee maanden na ontvangst van dat aanslagbiljet worden betaald.
De  successierechten in het Waals en Brussels Gewest moeten worden betaald binnen de twee maanden na het verstrijken van de indieningstermijn voor de aangifte.