Hof van Justitie over het doel van jaarlijkse vakantie bij ziekte

Niemand is graag ziek en zeker niet tijdens zijn vakantie. Maar alleen als u ziek wordt voor de start van uw vakantie, mag u de ziektedagen die overlappen met uw vakantiedagen nadien opnemen. Het Europees Hof van Justitie ziet dat anders. In een arrest van 21 juni 2012 bepaalt het Hof dat een werknemer die ziek wordt tijdens zijn vakantieperiode, het recht heeft die vakantiedagen later op te nemen. Wat zijn de gevolgen van deze uitspraak voor België?

Ziek worden tijdens of vóór de vakantieperiode

In België kan een arbeidsovereenkomst slechts door één wettelijke oorzaak worden geschorst. Het is die eerste schorsingsgrond die bepalend is.

Een werknemer (arbeider of bediende) die tijdens zijn vakantie ziek wordt, kan de vakantiedagen waarop hij ziek is later niet opnemen. De initiële oorzaak van schorsing van je arbeidsovereenkomst is dan gelegen in de vakantie. Je verliest dan de geplande vakantiedagen ook al kan je er niet van genieten. Die dagen zijn vakantiedagen en geven bijgevolg geen recht op gewaarborgd loon zelfs niet met een doktersattest. Voor die dagen ontvang je het gewone vakantiegeld. Wie na afloop van zijn vakantieperiode nog altijd arbeidsongeschikt is, heeft voor de dagen ziekte na zijn laatste vakantiedag, recht op gewaarborgd loon of op het eventuele saldo van de 30 kalenderdagen vanaf het begin van de ongeschiktheid.

Maar een werknemer die ziek wordt vóór zijn eerste vakantiedag behoudt zijn recht op vakantie en mag de vakantiedagen gedurende welke hij ziek is, verzetten. De uitvoering van de arbeidsovereenkomst wordt dan eerst geschorst door ziekte en je verliest de geplande vakantiedagen niet. Je moet die dagen in principe wel vóór 31 december opnemen.
Wat het gewaarborgd loon betreft, is er een onderscheid tussen arbeiders en bedienden. Voor een arbeider die ziek wordt net vóór een periode van collectieve sluiting, moet de werkgever geen gewaarborgd loon betalen voor de dagen van het collectief verlof waarop hij ziek is. Die dagen zijn voor rekening van het ziekenfonds. Voor bedienden betaalt de werkgever normaal het gewaarborgd loon voor de dagen arbeidsongeschiktheid.

Arrest van het Hof van Justitie

Het Europees Hof van Justitie besluit in een arrest van 21 juni 2012 (C-78/11 ANGED) dat een werknemer die ziek wordt tijdens zijn vakantie het recht moet hebben om die "verloren" dagen later op te nemen. In het verleden nam het Hof al gelijkaardige beslissingen (zie de zaak C-350/06 Schulz van 20 januari 2009 en de zaak C-277/08 Pereda van 10 september 2009). Het doel van vakantie verschilt immers van het doel van ziekteverlof:

ziekteverlof moet de werknemer toelaten om te herstellen van zijn ziekte die leidt tot arbeidsongeschiktheid;

vakantie moet werknemers in staat stellen uit te rusten en te ontspannen en over vrije tijd te beschikken.

Gevolgen voor België

Het arrest van het Hof van Justitie kwam er na een prejudiciële vraag van een Spaanse rechter. Een arrest over de interpretatie van Europese wetgeving bindt alle lidstaten van de Europese Unie. Als een nationale regeling in strijd is met de Europese regels, dan moet het nationale recht worden aangepast want anders dreigt een veroordeling van Europa. Zover is het nog niet. Werknemers kunnen wel naar deze rechtspraak verwijzen. Maar voorlopig blijft de regel: de eerste schorsing primeert. Werkgevers moeten dus (nog) niet onmiddellijk panikeren. Federaal minister van Werk Monica De Coninck vreest wel praktische problemen als wij de Belgische regelgeving moeten aanpassen. Werknemers zijn wettelijk verplicht hun werkgever onmiddellijk op de hoogte te brengen van hun arbeidsongeschiktheid. “Onmiddellijk” wil zeggen de dag waarop je ziek wordt, ook als je in het buitenland bent. Een controlearts sturen wordt bijvoorbeeld moeilijk wanneer je op vakantie bent in het buitenland.